1. Makabeler

İskender'in Ölümü

11 O zaman Mısır Kralı kıyıdaki kum kadar kalabalık, pek çok gemisi olan bir ordu topladı. Düzenbazlıkla İskender'in krallığını ele geçirip kendi krallığına katmayı denedi.

^²Barış sözcükleriyle Suriye'ye doğru yola çıktı. Kentlerde yaşayan halk ona kapılarını açtı, onu karşılamaya geldi. Çünkü Ptolemi onun kayınbabası olduğundan Kral İskender'in buyruğu bu yoldaydı.

^³Ama kentlere girince Ptolemi her birinde bir garnizon bıraktı.

^⁴Azotus'a varınca Dagon'da ateşe verilen tapınak, Azotus ve çevresindeki yıkıntılar, etrafa yayılmış cesetler ve savaşta Yonatan'ın yakarak öldürdüğü kişilerin yol boyunca üst üste yığılmış kavrulmuş cesetleri kendisine gösterildi.

^⁵Yonatan'ın etkinlikleri krala anlatıldı. Halk kralın bu işi beğenmeyeceğini umut ediyordu, ama kral hiç bir şey söylemedi.

^⁶Ardından Yonatan görkemli biçimde kralı karşılamak üzere Yafa'ya gitti. Orada birbirlerini karşılayıp geceyi geçirdiler.

^⁷Yonatan, Eleuterus Irmağı'na dek kralla birlikte gitti ve ardından Yeruşalim'e döndü.

^⁸Kral Ptolemi'ye gelince, denize yakın Selefke'ye* dek kıyıdaki kentleri ele geçirdi ve bu arada İskender'e karşı kötü tasarılarını eksiksiz duruma getirdi.

*Antakya'nın limanı.

^⁹Kral Dimitrios'a ulaklar gönderdi ve şöyle dedi: "Haydi gel, bir antlaşma imzalayalım. Şimdi İskender'de olan kızımı sana veririm ve sen de babanın krallığını yönetirsin.

^¹⁰Beni öldürmeye çalışan bu adama kızımı verdiğime pişmanım."

^¹¹İskender'in krallığına göz diktiğinden onu bu şekilde suçladı.

^¹²Kral kızını alıp gitti ve onu Dimitrios'a verdi. İskender'le ilişkisini kesti ve açıkça düşman oldular.

^¹³Ardından Ptolemi Antakya'ya girdi ve Asya tacını giydi. Artık başında iki taç vardı, Mısır ve Asya taçları.

^¹⁴O arada Kral İskender Kilikyadaydı, çünkü yöre halkı başkaldırmıştı.

^¹⁵Ama olup bitenleri duyunca, savaşmak için rakibinin üzerine yürüdü. O arada Ptolemi'nin askerleri de saf tuttu. Ptolemi İskender'i büyük bir kuvvetle karşılayıp yendi.

^¹⁶İskender Arabistan'a sığındı ve Kral Ptolemi zaferini törenlerle kutladı.

^¹⁷Arap Zavdiel İskender'in başını kesip Ptolemiye gönderdi.

^¹⁸Üç gün sonra Kral Ptolemi öldü ve kalelerdeki Mısır garnizonları oranın halkı tarafından öldürüldü.

^¹⁹Böylece yüz altmış yedi yılında Dimitrios kral oldu.

Dimitrios'la Yonatan Arasındaki İlişkiler

^²⁰Aynı zamanda Yonatan Yahudiye'deki erkekleri toplayıp Yeruşalim Kalesi'ne saldırmak üzere hazırlandı

ve çok sayıda kuşatma makineleri yaptı.

^²¹Ama ülkelerinden tiksinen yasa tanımayan inançsız bazı kişiler krala ulaşıp Yonatan'ın kaleyi kuşattığını ona bildirdiler.

^²²Haberler kralı öfkelendirdi. Hemen yola çıkıp Ptolemais'e vardı. Yonatan'a yazıp kuşatmayı kaldırmasını ve bir konferans için en yakın bir tarihte bir araya gelmelerini istedi.

^²³Bunları duyunca Yonatan kuşatmanın sürmesini buyurdu. Ardından İsrail'in devlet işlerinden anlayan önder ve kâhinlerinden oluşan bir kurul seçti. Özellikle tehlikeyi göze alarak

^²⁴kralla buluşmak üzere Ptolemais'e giderken beraberinde gümüş, altın, giysiler ve bir çok armağanlar götürdü. Kralın gözüne girmeyi başardı.

^²⁵Ülkesinden yasa tanımayan inançsız bir iki kişinin onu suçlamasına karşın,

^²⁶kral ona selefleri gibi davrandı ve tüm dostlarının önünde ona değer verdi.

^²⁷Yonatan'ın başkâhinliğini ve tüm rütbelerini onayladı. Onu yakın dostları arasına aldı.

^²⁸Yonatan kralın Yahudiye'den ve Samiriye'nin üç bölgesinden vergi almamasını istedi. Bunun karşılığında üç yüz gümüş talant ödemeye söz verdi.

^²⁹Kral kabul edip durumu anlatan aşağıdaki bildiriyi Yonatan'a yazdı:

Yahudiler 'e Ayrıcalık

^³⁰"Kral Dimitrios'tan kardeşi Yonatan'a ve Yahudi ulusuna selamlar!

^³¹Sizin hakkınızda kuzenimiz Lastenes'e yazdık. Şimdi de size bu bildirinin bir kopyasını gönderiyoruz.

^³²Kral Dimitrios'tan babası Lastenes'e selamlar!

^³³Yahudi ulusu dostumuzdur ve bize karşı sorumluluklarını yerine getirmektedir. Bize karşı gösterdiği iyi niyet nedeniyle ne denli cömert olduğumuzu onlara göstermeye karar verdik.

^³⁴Yahuda ülkesiyle Aferema, Lidda ve Ratamin adındaki üç bölgenin onların olduğunu bildiriyoruz. Bu toprakları Yahudiye tüm sömürgeleriyle birlikte Samiriye ülkesinden almıştı. Bu tutum Yeruşalim'de kurban kesenlerin yararınadır. Eskiden kral her yıl onlardan vergi alırdı. Bu para da elde edilen ekinden ve meyvelerden ödenirdi. Ama şimdi yeni bir durum söz konusu.

^³⁵Öbür haklarımıza gelince, bize ödenmesi gereken ondalıklar, vergiler, tuzlu bataklıklar ve kraliyet vergileri bugünden başlayarak tümüyle kaldırılmıştır.

^³⁶Bugünden başlayarak sonsuza dek bunların hiçbiri toplanmayacaktır.

^³⁷Yonatan'a verilmek ve Kutsal Dağda herkesin görebileceği bir yere asılmak üzere bu metnin bir kopyasını hazırlamak bizim sorumluluğumuz olacaktır."

Yonatan II. Dimitrios'u Kurtarıyor

^³⁸Kral Dimitrios, yönetimindeki ülkenin barış içinde olduğunu ve kimsenin ona karşı koymadığını görünce, ordusunu dağıttı ve askerlerini evlerine gönderdi. Ancak ülkelerin adalarından sağladığı yabancı askerlerin görevlerini sürdürmelerini istedi. Böylece atalarına hizmet eden kıdemli askerlerinin düşmanlığını kazandı.

^³⁹İskender'i eskiden destekleyenlerden Trifo, tüm askerlerin Dimitrios'a karşı söylendiğini görünce, İskender'in genç oğlu Antiyokus'u yetiştiren Arap Yamleku ile ilişki kurarak

^⁴⁰İskender'in oğlunu kendisine vermesi için direndi. Onu babasının yerine kral yapmayı amaçlıyordu. Trifo Dimitrios'un kararını ve askerlerinin ne denli gücendiğini ona açıkladı ve orada uzun zaman kaldı.

^⁴¹O arada Yonatan Kral Dimitrios'a haber göndererek kaledeki askerlerini Yeruşalim'den çekmesini ve kalelerdeki garnizonları dağıtmasını istedi. Çünkü bu kuvvetler İsrail'le sürekli çarpışıyordu.

^⁴²Dimitrios Yonatan'a şu mesajı gönderdi: "Senin ve ulusun için bunları yapmakla kalmayacağım, bundan öte uygun bir fırsat düşerse, seni ve ulusunu onurlandıracağım.

^⁴³Bu ortamda bana yardımcı kuvvetler gönderirsen iyi edersin, çünkü bütün askerlerim kaçtı."

^⁴⁴Yonatan Antakya'ya üç bin deneyimli asker gönderdi. Askerler oraya varınca kral çok sevindi.

^⁴⁵Kent halkından yaklaşık yüz yirmi bin kişi kentin merkezinde toplandı. Amaçları kralı öldürmekti.

^⁴⁶Kral saraya sığındı. O arada halk kentin yollarını ele geçirip saldırıya geçti.

^⁴⁷Ardından kral Yahudiler'e başvurup yardım istedi. Onlar da onun çevresinde toplandılar. Sonra kente dağıldılar ve o gün yaklaşık yüz bin kişiyi öldürdüler.

^⁴⁸Kenti ateşe verdiler, pek çok ganimet aldılar ve kralın güvenliğini sağladılar.

^⁴⁹Yahudiler'in kenti ele geçirdiğini gören halk yürekliliğini yitirip krala şöyle bağırdı:

^⁵⁰"Barışı sağla ve Yahudiler'in bize ve kente karşı savaşını durdur."

^⁵¹Ardından silahlarını atıp barış yaptılar. Yahudiler kralın ve krallıktaki herkesin gözünde yücelmişti. Krallıkta ünlü olduktan sonra yüklü ganimetle Yeruşalim'e döndüler.

^⁵²Kral Dimitrios krallığında ve tahtında kalmayı sürdürdü ve yönetimi altındaki ülkede dirlik oldu.

^⁵³Ama verdiği sözleri tutmadı, yalancı olduğunu kanıtladı ve Yonatan'la bozuştu. Yonatan'ın ona yaptığı yardımların karşılığında hiçbir şey vermedi, tam tersine her fırsatta Yonatan'a engel oldu.

Yonatan II. Dimitrios'a Karşı Koyuyor

^⁵⁴Ardından Trifo küçük Antiyokus'la* geri döndü, o da kral oldu ve taç giydi.

* IV. Antiyokus Diyonisos.

^⁵⁵Dimitrios'un çabucak işlerine son verdiği tüm askerler Antiyokus'un tarafına geçtiler ve Dimitrios'la savaştılar. O da tehlikeden kaygılanıp kaçtı.

^⁵⁶Trifo filleri yakalayıp Antakya'yı ele geçirdi.

^⁵⁷Bunun üzerine genç Antiyokus Yonatan'a aşağıdaki mektubu yazdı: "Başkâhinliğini onaylıyorum, seni dört bölgenin yöneticisi ve ayrıca kralın dostlarından biri olarak atıyorum."

^⁵⁸Antiyokus Yonatan'a altın sofra takımı gönderdi, kendisine altın tastan içme hakkı tanıdı, mor giysiler giyebileceğini, altın broş takabileceğini bildirdi.

^⁵⁹Yonatan'ın kardeşi Simon'u Sur'un Merdiveni'nden Mısır'ın sınırlarına dek vali atadı.

^{^{^⁶⁰}}Bunun üzerine Yonatan yola çıktı, Fırat Irmağı'nın batı yakasındaki tüm kentleri dolaştı. Tüm Suriye ordusu onu destekledi. Askalon'a varınca halk onu görkemli bir biçimde karşıladı.

^⁶¹Ardından Gaza'ya gitti, ama Gaza halkı ona kentin kapılarını açmadı. Yonatan da kenti kuşattı ve çevresini ateşe verip yağmaladı.

^⁶²Gaza halkı Yonatan'a yalvarınca Yonatan onlarla barış konusunda anlaştı, ama yöneticilerin oğullarını rehine olarak aldı ve Yeruşalim'e gönderdi. Sonra ülkede yolculuğunu sürdürerek Şam'a dek gitti.

^⁶³Yonatan Dimitrios'un generallerinin büyük bir orduyla Galile'ye, Kadeş'e geldiğini duydu. Onların amacı Yonatan'ın ilgisini başka yöne çekip görevini unutmasını sağlamaktı.

^⁶⁴Yonatan kardeşi Simon'u ülkede bırakıp onları karşılamaya gitti.

^⁶⁵Simon Beytsur'u kuşattı, oraya her gün saldırıp halkı kuşatma altında tuttu. Sonunda halk barış istedi. Simon barış konusunda onlarla anlaştı,

^⁶⁶ama onları kentten sürdü. Kenti ele geçirip oraya bir garnizon bıraktı.

^⁶⁷Bu arada Genesaret Gölü yöresinde kamp kurmuş olan Yonatan'la ordusu erkenden kalkıp yola çıktı. Sabahleyin Hasor Ovası'na vardı.

^⁶⁸Yabancıların ordusu Yonatan için dağlarda bir tuzak kurduktan sonra onunla savaşmak için ilerledi. Bir taraftan ordu onların üstüne yürürken,

^⁶⁹öte yandan dağlarda tuzak kurmuş olan askerler ortaya çıktı ve ilk önce onlar saldırdı.

^⁷⁰Yonatan'ın tüm askerleri kaçtı. Ordusunun genarelleri olan Avşalom oğlu Matatiyas'la Kalfi oğlu Yahuda'dan başkası kalmadı.

^⁷¹Bunun üzerine Yonatan giysilerini yırttı, başına toprak döküp dua etti.

^⁷²Ardından geri dönüp savaştı ve düşmanı bozguna uğrattı, böylece düşman kaçtı.

^⁷³Yonatan'ın ordusundan kaçan askerler olup bitenleri görünce geri döndüler. Yonatan'la birlikte kamp kurmuş olduğu Kadeş'e dek düşmanı kovaladılar. Oraya varınca kendileri kamp kurdular.

^⁷⁴O gün yabancı askerlerden yaklaşık üç bin kişi öldü. Sonra Yonatan Yeruşalim'e geri döndü.