1. Makabeler

MAKABELER'İN BİRİNCİ KİTABI

GİRİŞ

Makabeler'in Birinci Kitabı, Yahudi tarihinde Antiyokus Epifanes devrinden (İ.Ö. 175) Yuhanna Hirkanus'un ortaya çıkışına kadar (İ.Ö. 134) geçen zamanda meydana gelen olayları anlatır. Kitabın önemle üzerinde durduğu konu, Makabe ailesidir ve İsrail'i kurtarmak için Tanrı tarafından seçildiği görüşünü savunur. Bunun yanında bu kitapta inanç konusu güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır. Tanrı tarihin olaylarını yönetir, kendisine iman edenleri zaferler kazandırarak ödüllendirir.

Ana Hatlar

1:1-2:70 Sıkıntılar ve Matatisyas 'ın başkaldırışı

3:1 -9:22 Yahuda Makabe 'nin önderliği

9:23-12:53 Yonatan'ın önderliği

13:1-16:24 Simon 'un önderliği

Büyük İskender

1 Filip'in oğlu Makedonya'lı İskender Kittim bölgesinden gelip Persler'in ve Medler'in Kralı Darius'u yenmiştir. Önceden Yunanistan Kralı olan İskender Kral Darius'un yerini aldı.

^²Birçok savaşa girişti, bir çok kaleyi ele geçirdi ve oradaki kralları öldürttü.

^³Böylece dünyanın uçlarına dek ilerledi, ulusları birbiri ardına yağma etti. Onun karşısında dünya susunca tutku dolu yüreği sevinçle doldu.

^⁴Büyük kuvvetler topladı, iller, uluslar ve prensler ona boyun eğip vergi vermeye başladı.

^⁵Ama zamanı gelince, İskender yatağa düştü, öleceğini biliyordu.

^⁶Gençliğinden beri birlikte büyüdüğü soyluları çağırdı, onlar arkadaşıydı. Sağken krallığını onların arasında böldü.

^⁷İskender on iki yıl yöneticilik yaptıktan sonra öldü. Arkadaşları kendilerine düşen toprakları yönetmeye başladılar.

^⁸-9İskender öldükten sonra onlar taç giydiler. Mirasçıları da yıllarca aynı şeyi yaptı ve dünyada gittikçe artan kötülüklere neden oldular.

Antiyokus ve Epifanes

^¹⁰Bunlardan suçlu biri ortaya çıktı: Kral Antiyokus'un oğlu Antiyokus Epifanes. Kendisi bir zamanlar Roma'da rehin kalmıştı. Yunanlılar'ın krallığının yüz otuz yedinci yılında* kral oldu.

* Makabeler'in birinci kitabında geçen yıllar İ.Ö. 312 yılında başlayan Selosid takvimine göredir.

^¹¹O zamanlar İsrail'de dininden dönenler pek çok kişiyi peşinden sürükledi. Onlar şöyle diyordu: "Gelin, çevremizdeki putperestlerle bir antlaşmaya varalım, çünkü onlardan ayrıldığımızdan beri yıkıma uğradık."

^¹²Bu öneriyi kabul ettiler.

^¹³Çok sayıda kişi istekle krala yanaştı. O da putperest geleneklerini benimsemelerine izin verdi.

^¹⁴Yeruşalim'de putperestler gibi spor salonu kurdular.

^¹⁵Sünnet olduklarını gizlediler, kutsal antlaşmayı terk ettiler. Dinsizliğe kul oldular ve putperestlerin göreneklerine uydular.

Antiyokus Epifanes Tapınağı Yağma Ediyor

^¹⁶Antiyokus egemenliğini kurduktan sonra, Mısır Kralı olmaya ve her iki krallığı yönetmeye karar verdi.

^¹⁷Mısır'ı büyük bir kuvvetle ele geçirdi. İki tekerlekli savaş arabaları, filler ve büyük bir donanma onu destekliyordu.

^¹⁸Mısır Kralı Ptolemi ile savaştı. İlerleyen Antiyokus'un karşısında Ptolemi geri dönüp kaçtı ve arkasında çok sayıda ölü bıraktı.

^¹⁹Antiyokus Mısır'ın sağlamlaştırılmış kentlerini ele geçirdi, ülkeyi yağma etti.

^²⁰Mısır'ı ele geçirdikten sonra, yüz kırk üç yılında, büyük kuvvetlerle İsrail'le Yeruşalim üzerine yürüdü.

^²¹Tapınağı küstahça işgal etti, altın sunağı ve kandili yok etti.

^²²Aynı zamanda üzerinde ekmek sunulan masayı, içki taslarını, kadehleri, altın buhurdanlıkları, tülü, taçları ve tapınağın önündeki altın süslemeleri ortadan kaldırdı.

^²³Gümüşü, altını ve değerli taşları yok etti, gizli hazineleri bulup onlara el koydu.

^²⁴Bulduklarının tümünü ortadan kaldırdıktan sonra kendi ülkesine döndü. Her yeri yakıp yok etti. Bu konuda küstahça ileri geri konuşuyordu.

^²⁵O zaman tüm ülkede İsrail için büyük yas tutuldu:

^²⁶Yöneticilerle ileri gelenler inlediler, Genç kızlar ve erkekler zayıflaya zayıflaya eriyip gittiler, Kadınların güzelliği soldu.

^²⁷Her güvey ağıt yaktı, Gelin gerdeğe üzüntüyle girdi.

^²⁸Tüm ülke toprakları orada oturanlar için titredi, Yakup'un evini utanç kapladı.

^²⁹Günler geçti, iki yıl sonra kral, haraç toplayan ordu komutanını Yahuda kentlerine gönderdi. Büyük bir kuvvetle Yeruşalim'e gelen komutan,

^³⁰barışçı olma izlenimini veren sözlerle konuştu, halkın güvenini kazandı.

^³¹Sonra birdenbire kente büyük bir darbe vurdu, İsrail ulusundan çok sayıda insan öldürdü.

^³²Kenti yağma edip ateşe verdiler, evleri ve etrafındaki duvarı yıktılar.

^³³Kadınlarla çocukları tutsak ettiler, sığırlara el koydular.

^³⁴Ardından Davut Kenti'ni kuvvetli bir duvar ve güçlü kulelerle sağlamlaştırıp kaleleri durumuna getirdiler.

^³⁵Oraya suçlu kişilerden, dininden dönen kimselerden oluşan bir ordu yerleştirdiler. Onlar orada güçlendiler, silah ve yiyecek depo ettiler. Yeruşalim'den yağma ettikleri malları oraya sakladılar. Kente korku kaynağı oldular.

^³⁶Tapınak için bir tuzak kuruldu, Her zaman için İsrail'e bir düşman.

^³⁷Tapınağın çevresinde masum insanların kanını akıttılar, Tapınağı kirlettiler.

^³⁸Yeruşalim halkı onların yüzünden kaçtı, Artık orada yabancılar oturuyor. Yeruşalim kendi evlatlarına yabancılaştı, Çocukları onu terk etti.

^³⁹Tapınağı bir çöl gibi ıssız oldu, Bayramları yasa dönüştü, Şabat günleri alay konusu oldu, Onuru bir kınama oldu.

^⁴⁰Şimdiki utancı eski ünüyle eşitleşiyor, Ululuğu üzüntüye dönüşmüş durumda.

^⁴¹Bundan sonra kral krallığı için bir bildiri yayınladı. Bundan böyle tek bir ulus oluşturacaklarını, bunun için özel geleneklerden vazgeçilmesi gerektiğini bildirdi.

^⁴²Tüm putperestler kralın bildirisine uydu.

^⁴³Çok sayıda İsrailli onun inancını kabullendi, putlara kurbanlar kesti, Şabat Günü'nde saygısızca davrandı.

^⁴⁴Kral, Yeruşalim'e ve Yahuda kentlerine ulaklar gönderdi, ülkeye yabancı olan gelenekleri kabullenmelerini istedi.

^⁴⁵Tapınakta ateşte kurbanlar yakılmasını, kurban kesilmesini ve dökmelik sunu sunulmasını yasakladı. Şabat günlerine, bayramlara,

^⁴⁶tapınağa ve kutsal kâhinlere saygısızlık etti.

^⁴⁷Putlar için tapınaklar, sunak ve türbeler yapıldı, domuzlar ve pis hayvanlar kurban edildi.

^⁴⁸Erkek çocukları sünnet edilmedi, halk saflığı bozan her türlü şeye, tüm kötülüklere uydu. Onurlarını hiçe saydılar.

^⁴⁹Beklenen şey, halkın yasayı unutması, yasaya uyulmasını hükümsüz kılması idi.

^⁵⁰Kralın buyruğuna uymayanlara ölüm cezası verilecekti.

^⁵¹Tüm krallığına bu yolda yazılar gönderen kral, ulusu denetleyecek müfettişler atadı. Yahuda'nın tüm kentlerinde arka arkaya kurbanlar kesmelerini istedi.

^⁵²Halkın büyük bölümü, yani, inancını değiştirip yasaya uymayanlar onlara uydu, böylece ülkede çok kötülük yaptılar.

^⁵³İsrail'i sığınaklarda saklanmaya zorladılar.

^⁵⁴İ.Ö. yüz altmış yedi yılında, Kislev'in on beşinci günü, kral sunağın üzerine tiksinti ve acı veren şeyi dikti*. Yahuda'nın çevresindeki kentlerde sunaklar kuruldu,

*Olimpos'ta yaşayan tanrı Zeus'un simgesi.

^⁵⁵evlerin kapısında ve sokaklarda buhur yakıldı.

^⁵⁶Yasa ile ilgili olan ve ele geçirilen tüm kitaplar yırtıldı, yakıldı.

^⁵⁷Bir kişide antlaşmanın bir kopyası bulunuyorsa ya da o kişi yasaya uyuyorsa, kralın bildirisi onu ölüme mahkûm ediyordu.

^⁵⁸Kuvvet onlardan yana olduğu için, İsrail kentlerinde buldukları suçluları aylar boyunca izlediler.

^⁵⁹Ayın yirmi beşinci gününde, kurbanın yakıldığı sunağın üstünde yükselen sunakta kurbanlar kesildi.

^⁶⁰Bildiriye uyuldu ve çocuklarını sünnet ettiren kadınlar ölüme mahkûm edildi.

^⁶¹Çocuklar annelerinin boynuna asılmıştı ve ev halkı ile çocukları sünnet eden kişiler de onlarla idam edildi.

^⁶²Ama İsrail'de direnen, murdar yemeği reddetmek yürekliliğini gösteren çok sayıda kişi de vardı.

^⁶³Onlar, yiyecekleri yiyip pisliğe bulaşmaktansa ya da kutsal antlaşmaya saygısızlık etmektense ölümü yeğlediler ve idam edildiler.

^⁶⁴İsrail'e korkunç bir öfke egemen olmuştu.